Verleden, heden en toekomst van een Zeeuws station

Station Middelburg

Het NS-station van Middelburg werd in 2024 door reizigers nog uit­geroepen tot slechtste station van Zeeland. Maar inmiddels is de renovatie in volle gang. Frits van Buren nam een kijkje.

Het welkom bij spoor 2 in Middelburg is goed bedoeld, maar er zijn wel wat kant­tekeningen te plaatsen. Daarom een korte historie van het station Middelburg, een beschrijving van de huidige toestand en de plannen.

De geschiedenis

Bij de aanleg van de staatsspoorlijn F – de Zeeuwse lijn – werd in Middelburg een station 2^de klasse gebouwd. Het station werd ontworpen door Martinus Simon en de bouw werd gerealiseerd door F.K Ozinga uit Leiden voor een bedrag van 259.000 gulden. Het werd op 1 maart 1872 geopend.

Min of meer gelijktijdig werd het Kanaal door Walcheren aangelegd en moest ook een brug vanuit de stad naar het nieuwe station worden gebouwd. In mei 1869 kreeg J. van den Wall Bake te Utrecht voor 45.400 gulden de bovenbouw van een dubbele draaibrug met vast gedeelte in de toegangsweg naar het stationsgebouw –  de Stationsbrug – toegewezen.

Het station Middelburg tussen 1872 en 1880. Links de draaibrug over het Kanaal door Walcheren. Bron: Utrechts Archief (bewerkt).

In 1919 kwam aan de oostzijde een nieuw seinhuis A tot stand. Dit gebouw en het station werden door een bombardement in 1944 beschadigd. Het seinhuis is jaren later overgebracht naar de SGB in Goes, zie rechterkolom.

In maart 1977 was het station in grote lijnen nog onveranderd. Op de plaats van de zonneschermen op de foto uit 1872-1880 (toen ook al een restauratie?) is een uitbouw verschenen met de tekst ‘stationsrestaurant’.

Station Middelburg op 1 maart 1977. Bron: Utrechts Archief (bewerkt).

De huidige toestand

Bij de Elfstationstocht op 9 september 2023 tussen Roosendaal en Vlissingen ter gelegenheid van het 150-jarig bestaan van de Zeeuwse Lijn werd al opgemerkt dat het monumentale station van Middelburg en met name de stationskap in een niet al te beste staat verkeerden. De bescherming van de ondersteuning was wel bijzonder. Dan moest je toch wel heel dicht langs de muur lopen om daar tegenaan te lopen.

De perronkap van station Middelburg op 9 september 2023.

Het NS-station van Middelburg werd in 2024 door reizigers nog uitgeroepen tot slechtste station van Zeeland. Om de vervallen uitstraling te verbloemen, zijn spandoeken met historische afbeeldingen van Middelburg en teksten van stadsdichter Michael van Oostende opgehangen. Alleen blijken dergelijke grote witte oppervlakken een uitnodiging te vormen voor het aanbrengen van graffiti. Ook werd een tijdelijke steigerconstructie onder de perronkap aangebracht. De nieuwe constructie moet een geruime tijd meegaan en is bestand tegen weer en wind.

De spandoeken bij het stationsgebouw op het perron van spoor 1.

De restauratieplannen

De vernieuwing van de perronkap begint eind 2025. Aannemer Anton Rail & Infra gaat aan de slag met de restauratie van de perronkap bij spoor 1. Dit bedrijf heeft ook een centrale rol gespeeld bij de restauratie van de perronkappen van station Groningen. Eind november en begin december in een weekeinde waarin geen treinen rijden (volgens de planning van Prorail is dit het lange weekeinde van 4-8 december 2025) wordt de perronkap in Middelburg gedemonteerd. De perronkap wordt vervolgens naar een externe locatie vervoerd om gerestaureerd te worden. Naar verwachting wordt de kap in 2027 teruggeplaatst.

Andere werkzaamheden die op stapel staan zijn de renovatie van de reizigers­tunnel en de vernieuwing van de trapopgangen. Deze reizigerstunnel vormt ook een belangrijke doorgang van het station naar de ten zuiden va het station gelegen woonwijken. Op de perrons worden de overkappingen uitgebreid en voorzien van zonnepanelen. Ook krijgen de perrons nieuwe installaties. Het is de bedoeling dat deze opknapbeurt in 2028 afgerond is.

De reizigerstunnel geeft ook door de afmetingen niet een erg veilig gevoel. Op vrijdagavond 18 juli 2025 verbood een conductrice een 17-jarig meisje op station Middelburg uit te stappen omdat het te onveilig zou zijn door hangjongeren. De conductrice nam haar mee tot station Vlissingen en bracht haar daarna met haar auto naar huis. “Handhaving” was ook de middag dat ik daar fotografeerde nadrukkelijk aanwezig. Van de stations langs de Zeeuwse lijn hebben alleen Roosendaal en Goes toegangspoortjes. Het aantal beveiligingscamera’s is wel een indicatie voor de veiligheidssituatie.

De restauratie van de perronkap en van het gebouw zijn twee afzonderlijke dossiers. De perrons vallen onder de verantwoordelijkheid van ProRail met als gevolg dat ProRail verantwoordelijk is voor de restauratie van de perronkap en dat de restauratie van het stationsgebouw wordt uitgewerkt door NS. Ook wil ProRail de onbewaakte fietsenstalling vernieuwen.

De geautomatiseerde fietsenstalling.

De ingang van de rijwielstalling.

Sinds 2009 had de stationsrijwielstalling een door NS betaalde beheerder. Hij huurde ook een ruimte voor zijn rijwielshop. In de overeenkomst met NS stond dat het beheer van de fietsenstalling en de verhuur van de bedrijfsruimte onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn en alleen via de rechter tussentijds konden worden beëindigd. Toch probeerde de NS een aantal malen om die overeenkomst stop te zetten en stopte zelfs met het uitbetalen van het salaris. In mei 2024 volgde een rechtszaak in Middelburg, waarin de rechtbank oordeelde dat de NS onterecht was gestopt met het betalen van het salaris. De rechter verplichtte de NS tot nabetaling van ruim € 13.000 en stelde vast dat NS de beheerder moest blijven betalen zolang de arbeidsovereenkomst niet rechtsgeldig was beëindigd. Uiteindelijk is de arbeidsovereenkomst wel rechtsgeldig beëindigd en besloot de beheerder in januari 2026 opnieuw in de binnenstad van Middelburg te beginnen.

Wat thans rest van de vroegere stationsrestauratie zijn een paar beschilderde ramen en “The Kiosk”.

De beschilderde ramen bij “The Kiosk”.

“The Kiosk”.

Hopelijk wordt de ambitie van een stationshuiskamer gerealiseerd. Ook de sanitaire voorzieningen zullen een aanzienlijke modernisering moeten krijgen. Het huidige invalidentoilet is op zijn zachtst weinig uitnodigend te noemen.

Het invalidentoilet.

Op 24 augustus 2025 hebben ProRail en NS Stations een aanbesteding uit­geschreven voor de renovatie van station Middelburg met als doel het gebouw een duurzame toekomst te geven. De renovatie omvat onder andere funderings­herstel, modernisering van faciliteiten zoals een stationshuiskamer en fietsenstalling en vervanging van installaties, waarbij de historische waarde van het station behouden moet blijven. Hoewel de financiële omvang van de aanbesteding niet is vermeld, verloopt de procedure via een niet-openbare procedure in twee fasen, waarbij maximaal vijf geselecteerde gegadigden in de gunningsfase een offerte mogen indienen. De sluitingsdatum voor de eerste fase was 29 september 2025.

De omgeving

De Stationsbrug die het station verbindt met de stad is bij de Slag om de Schelde een dag voor de bevrijding van Middelburg opgeblazen. De huidige draaibrug werd in 1950 gebouwd en voor het verkeer opengesteld in 1951. In 2019-2020 werd de brug vernieuwd. Onder andere kreeg de brug een nieuwe kleur: het oorspronkelijke grijs werd vervangen door patinakopergroen als referentie naar de kleur van de koperbekleding op de torenspits van de Abdijtoren. De renovatie werd vertraagd doordat de oude verf het giftige Chroom-6 bleek te bevatten. Na de renovatie was de brug 40 ton lichter geworden. Het verwijderen van de vele verflagen zorgde alleen al voor een verschil van 5-6 ton.

De gerenoveerde Stationsbrug.

Hopelijk kan het gerestaureerde station bij het 160-jarig bestaan in 2032 een even fraai aanzicht bieden als de aan de aan de overkant van het kanaal gelegen Loskaai. Op de foto hieronder de Loskaai gezien vanaf het station.