Nieuw in de bibliotheek

Een greep uit de vele boeken en andere publicaties die je kunt bekijken of – als je lid bent – kunt lenen in de bibliotheek van de NVBS.

De Koninlijke Postvaart Vlissingen – Engeland

Kees de Baar schreef dit boek ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van de Vlissingse Filatelisten Vereniging in 2020.

Wat heeft een club van postzegelverzamelaars te maken met spoorwegen? Het antwoord is op het affiche op de voorkant van het boek te vinden.

In 1875 werd de Stoomvaartmaatschappij Zeeland (SMZ) opgericht. In hetzelfde jaar kwam een veerdienst Vlissingen – Queenborough tot stand. Beide havens hadden een spoor­aan­slui­ting. In Nederland was dat een lijn van de Staats­spoorwegen (SS). Hierdoor werd een snelle postverbinding tussen Groot-Brittannië en Nederland mogelijk. Ook de post naar en van Duitsland, Scandinavië, Rusland en Oostenrijk ging via Vlissingen.

Al gauw ging een deel van de post via de veerdienst Rotterdam – Harwich, waarin de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij (HIJSM) belang had. Na de Eerste Wereldoorlog vlamde de strijd tussen de SS en de HIJSM op. Uiteindelijk won de HIJSM en werd de postvaart verlegd naar de veerdienst Rotterdam (later Hoek van Holland) – Harwich.

Het boek bestaat uit twee delen. In het eerste deel wordt de geschiedenis van de ”Vlissingse” SMZ behandeld, dus tot 1940 wanneer de SMZ stilgelegd wordt. Na WO II wordt de veerdienst vanuit Vlissingen niet meer hervat. In het tweede deel wordt de eigenlijke postvaart behandeld, inclusief het verdere vervoer naar Duitsland. Het boek is mooi geïllustreerd. In het tweede deel zijn veel post­stukken afgebeeld die met de veerdienst vervoerd werden.

Plaatsnummer Sa-100.269

Tram Atlas Mitteleuropa / Central Europe

Deze tramatlas uit 2017 is geheel tweetalig: Duits en Engels. Robert Schwandl, de auteur en uitgever, heeft in de loop der jaren veel van deze boeken gemaakt; zo verscheen recent de Tram Atlas Westeuropa.

In deze uitgave worden de steden met trams en/of trolleybussen in Tsjechië, Slowakije en Hongarije besproken. Van elk land worden de steden in alfabetische volgorde behandeld. Praag (Praha) en Budapest hebben de uit­gebreidste netten. In Praag kun je naast de tram ook de metro of de kabelbaan (funiculair) nemen.

In Budapest heb je nog meer keus: daar zijn ook nog trolleybussen, een tandradtram, een kindertrein en de Földalatti, de eerste metro op het Europese vasteland. Helaas is die gemoderniseerd, maar onderweg kom je een oude houten wagen tegen. Deze eerste metro ligt direct onder de straat. Ook een rit met de voorstadbaan (HEV8) naar Gödöllö om het paleis van Koningin Sissi te bekijken is de moeite waard. Voor tramliefhebbers is Budapest een must met zeer lange trams (zevendelige gelede trams). Verder zijn er in Hongarije nog drie steden met trams. In Szeged zijn behalve trams ook trolleybussen.

In Slowakije zijn twee steden die alleen trolleybussen hebben; Košice heeft trams en Bratislava trams en trolleybussen. Tsjechië is het land van trolleybussen, hoewel Praag een metro, trams en een funiculair heeft, maar geen trolleybussen. Ook in Karlovy Vary (Karlsbad) zijn funiculairs. In Brno, Ostrava en Plzeň rijden trams en trolleybussen. Liberec, Most en Olomouc moeten het alleen met trams doen, maar in tien, meest kleinere steden heeft de trolleybus het rijk alleen. “Gewone” bussen tellen niet mee in dit boek.

Plaatsnummer Ta-400.021

Gute alte Tram. Deutsche Straßen­bahnen in Farbe 1958 – 1964.

Dit kleine fotoboek dat in 1984 verscheen, bevat 92 kleurenafbeeldingen die tussen 1958 en 1964 gemaakt zijn door Frits van der Gragt. Van der Gragt is binnen de NVBS een zeer bekende man door zijn boeken over trams, maar vooral omdat hij lang voorzitter van de vereniging en later hoofdredacteur van Op de Rails was.

Het bijzondere van dit boek is dat de afbeel­din­gen afdrukken zijn van 6 x 6 cm kleuren­dia’s, gemaakt in een tijd dat nog zeer weinig foto­grafen kleurendia’s gebruikten. Alle afbeeldingen zijn in kleur, 15 x 21 cm groot, en hebben uitgebreide onderschriften. De trams zijn in hun natuurlijke omgeving weergegeven. Het boek was niet goedkoop: 88 gulden (ca. 40 euro) voor 108 pagina’s. Drukken in kleur in 1984 was duidelijk duurder dan drukken in zwart-wit.

Van der Gragt heeft van de 75 trambedrijven die in 1958 in Duitsland bestonden er 73 bezocht. Soms vlak voor die opgeheven werden. Op twee foto’s staat een uit Nederland afkomstig tram. Op pagina 40 een tram die op de lijn Utrecht – Zeist gereden heeft – nu bij het Electrische Museumtramlijn Amsterdam – en op pagina 45 een motorwagen afkomstig van de Limburgsche Tramweg Maatschappij.

Voor andere tramboeken van Frits van der Gragt zie de catalogus van de bibliotheek.

Plaatsnummer Ta-440.015.a

Gerhard Riesthuis