Zoeken naar herinneringen van NS-emplacement Rotterdam Rechter Maasoever

Ooit reden goederentreinen af en aan, was het een drukte van belang en konden railenthousiasten genieten van de vele straatsporen waarop diesels van de NS bij de verladers goederenwagens plaatsten of haalden. Ooit kruisten de sporen van tram en trein elkaar hier gelijkvloers en rangeerden locomotieven met de stukgoedwagens in en bij de loodsen van Van Gend & Loos. Ooit… want het emplacement Rotterdam Rechter Maasoever onderging een totale metamorfose.

tekst en actuele foto’s: Paul van Baarle (foto’s uit 1978: Roelof Hamoen)

De ontwikkeling van de spoorwegen in het westen van Rotterdam sloot vrijwel naadloos aan bij de opkomst en teloorgang van de stukgoedhavens in deze regio. Het emplacement Rotterdam Rechter Maasoever (Rmo) werd begin 1900 in opdracht van de gemeente Rotterdam aangelegd en in 1908 in gebruik genomen. Op het hoogtepunt lagen er talloze sporen vanaf de Parkhaven (bij de Euromast) tot het Marconiplein (Rmo Oost en Rmo West) en vanaf hier in westelijke richting tot aan Schiedam toe (Rmo Merwehaven). Vrijwel alles wat per schip werd aangevoerd, werd vervolgens per spoor verder getransporteerd. Volgend op de daling in het stukgoederenvervoer per spoor werden begin jaren zeventig de eerste sporen opgebroken. Het definitieve einde vond plaats in de herfst van 2008 toen de verbinding met de hoofdspoorlijn Schiedam – Rotterdam werd afgesloten.

Op de bovenste foto – gemaakt op 24 september 1978 – kijken we uit over Rotterdam Rmo West met naast het dienstgebouw rangeerlocomotief 536. De linkersporen lopen naar de Koushaven, IJsselhaven en Lekhaven. Het emplacement aan de rechterzijde eindigt bij de markante torens aan het Marconiplein waar gekruist werd met tramsporen van de RET. Hier splitste de havenspoorlijn zich in westelijke richting naar Rmo Merwehaven en in noordelijke richting naar de hoofdspoorlijn Schiedam – Rotterdam. 39 jaar later – op 21 augustus 2017 – zijn vanuit min of meer dezelfde positie bijna alleen de torens aan het Marconiplein nog terug te zien. Tussen de Hudsonstraat en de Vierhavenstraat ligt nu een fraai Dakpark inclusief een mediterrane tuin, speeltuin en waterpartij met daaronder een parkeergarage en winkels.

De twee foto’s hierboven – wederom van Rotterdam Rmo West – zijn op dezelfde plek gemaakt en kijkend vanaf het Marconiplein in oostelijke richting. Post T en de armseinen waren in 1978 uiteraard nog in gebruik. Links aan de horizon is op beide opnames nog net de monumentale toren van magazijn Diepeveen als herkenningspunt te zien. Ook daar kruiste de havenspoorlijn de RET tramsporen en liep daarna door via Rmo Oost tot bij de Parkhaven.

De “jongere” Rotterdammers zullen vandaag de dag zeer content zijn met het zeer fraaie Dakpark en het uitgebreide winkelaanbod eronder. De “oudere” Rotterdammers en spoorwegliefhebbers kijken meer met weemoed terug naar de tijd van het drukke goederenvervoer op het emplacement Rechter Maasoever. Degene die naar aanleiding van deze “Toen en …” de Rmo nog wat uitgebreider wil herbeleven kan terecht op de website van de Feijenoordse Meesters. De omvang van de Rmo wordt pas goed duidelijk op de website Sporenplan.nl. Bijna onvoorstelbaar dat al die sporen nu weg zijn.