Waarom Jocketa een goede uitvalsbasis is

Bezoek aan het Vogtland

Frits van Buren bracht een bezoek aan het Vogtland, een streek in Sachsen rond de stad Plauen.

Het Vogtland is het gebied rond de stad Plauen in de Duitse deelstaat Sachsen. Eigenlijk is het Vogtland een groter gebied en wordt met het Vogtland meer in het bijzonder de Vogtlandkreis aangeduid. Het Vogt in de naam Vogtland is afgeleid van het Duitse woord Vogt = landvoogd en gaat terug tot de in de 11e–16e eeuw heersende landvoogden van Weida, Gera en Plauen.

Jocketa beschikt over een erg aardig hotel: het Landhotel Alt-Jocketa¹⁾. Het ligt op 15 minuten lopen naar het station Jocketa en op 30 minuten lopen naar de Elstertalbrücke. En vanaf het station Jocketa is het per trein 6 minuten naar Plauen en 11 minuten naar de Gölzschtalbrücke in Netzschkau.

De omgeving is een fraai wandelgebied, waarbij de Talsperre Pöhl ten zuiden van Jocketa zeker de moeite waard is. Er bestaat maar één (verouderde) kaart van dit gebied²⁾ en de bewegwijzering is spaarzaam.

Het station van Jocketa bestaat uit twee zeer eenvoudig ingerichte perrons en daar staande doet weinig vermoeden dat vlak daarbij het Elstertalviaduct ligt. Er is zelfs geen kaartautomaat aanwezig. De treinen van de Vogtlandbahn zijn uitgerust met kaartautomaten. Toch reed op twee van de drie treinen die ik nam een conductrice mee, die kaartjes verschafte tegen contante betaling.

Het oorspronkelijke stationsgebouw van Jocketa staat er nog wel maar wordt vanaf 2008 voor particuliere bewoning gebruikt. De bewoners hebben zich ingespannen om het gebouw een zo origineel mogelijk uiterlijk te geven.

Om de een paar honderd meter verderop liggende uit 1851 daterende Elster­tal­brücke te bekijken moet met een groot aantal trappen worden afgedaald naar het niveau van de rivier de Weiße Elster. Helaas ligt de Elstertalbrücke tussen een aantal grote bomen, waarvan het gebladerte een overzicht over het grote bouwwerk bemoeilijkt.

Hoogte (m)	68 (in 2 verdiepingen)
Lengte (m)	279 (met 9 openingen in de bovenste verdieping)
Grootste spanwijdte van een boog (m)	31,15
Aantal gebruikte bakstenen	12 300 000

Gegevens van de Elstertalbrücke.

De Elstertalbrücke overspant ook de door de Vogtlandbahn met dieseltreinen bereden spoorlijn (Elstertalbahn) Gera – Plauen (Bahnhof Mitte) – Weischlitz (RB4). De eveneens door de Vogtlandbahn met dieseltreinen bedreven lijnen Zwickau Stadthalle – Plauen (Oberer Bahnhof) – Cheb (Tsechië) (RB2) en Mehltheuer – Plauen – Falkenstein – Kraslice (RB5) lopen over het viaduct. Ook de Coradia Continental treinstellen van de lijn Dresden – Hof van de Mittel­deutschen Regiobahn (RE3) rijden over het viaduct.

Aan de oostzijde van het viaduct loopt ter hoogte van de eerste rij bogen ook een voetpad, zodat voor de oversteek van de Weiße Elster volledig afdalen naar het niveau van de rivier niet nodig is.

Met de trein van de lijn RB2 van de Vogtlandbahn wordt Netzschkau na betaling van € 3,00 in 11 minuten bereikt. Vanaf het station van Netzschkau is het dan nog een 15-30 minuten lopen naar de eveneens in 1851 voltooide Göltzschtal­brücke. Vanaf de oostzijde ligt het aan een grote open vlakte die fotograferen (gezien de afmetingen met een groothoekobjectief) erg makkelijk maakt. Voor vertrek uit Jocketa groette de machinist van een motorrijtuig in de richting Plauen vriendelijk door even de rode (sluit)lichten van het motorrijtuig aan te doen.

Hoogte (m)	78 (in 4 verdiepingen met 98 gewelven)
Lengte (m)	574 (met 29 openingen)
Grootste spanwijdte van een boog (m)	30,9
Aantal gebruikte bakstenen	26 000 000

Gegevens van de Göltzschtalbrücke.

In de buurt van de Göltzschtalbrücke had zich ook een handelaar in Bratwursten opgesteld die gezien de rij wachtenden goede zaken deed.

Na dit alles bekeken en gefotografeerd te hebben liep ik in ongeveer 3 uur van Netzschkau naar Jocketa. Onderweg kwam ik daar tussen Limbach en Herlasgrün de eerder genoemde “vaantjes” aan de bovenleiding tegen. Helaas kwam er toen geen reactie. Nog steeds zijn antwoorden aan nieuwsbrief@nvbs.com welkom.

In zuidelijke richting is het aan de Weiße Elster gelegen Plauen zeker de moeite waard. De rit van Jocketa naar Plauen maakte ik met een motorrijtuig zonder conductrice maar met een plaatskaartenautomaat. Om de werking van deze automaat in 7 minuten in een rijdende trein te doorgronden was toch wat veel gevraagd en maakte dat auteur voor de eerste keer in zijn 72-jarige leven ongewild Schwarzfahrer werd. Daarom stapte ik binnen bij het “Informations- und Servicecenter” van de Deutsche Bahn in het Oberer Bahnhof in Plauen en daar werd meteen voor € 3,00 een kaartje voor de terugreis ’s avonds met de Vogtlandbahn afgeleverd. Op mijn vraag of de trein van 20:29 uit Plauen inderdaad in Jocketa stopte werd meteen een print gemaakt van deze reis. Dat is in Nederland in een plaats met 65.000 inwoners toch echt niet meer mogelijk.

Plauen

De geschiedenis van Plauen gaat terug tot 1122. In de 18e en 19e eeuw was de stad een centrum van textielindustrie en in 1912 was de stad uitgegroeid tot het hoogste inwoneraantal van ongeveer 130.000. In de nacht van 9 op 10 september 1844 verwoestte een brand een groot gedeelte van de binnenstad. Gedurende de Tweede Wereldoorlog is de stad door bombardementen weer voor 75% verwoest, waarbij ook 2500 burgers het leven lieten. Daarna had het DDR-tijdperk zijn sporen nagelaten. Nu ziet de binnenstad er aantrekkelijk uit.

Het uit 1848 daterende stationsgebouw van het Oberer Bahnhof werd bij een bombardement op 10 april 1945 volledig vernield. Pas in 1973 werd een nieuw stationsgebouw in gebruik genomen. Het contrast tussen beide stations is wel heel erg groot.

Door een aantal oorzaken is het aantal inwoners teruggelopen tot slechts 65.000.

Een bijkomende belangrijke attractie is de aanwezigheid van een tramnet. In Plauen werd de paardentractie overgeslagen en werd de eerste elektrische tramlijn (met 660 Volt bovenleidingspanning) met een spoorwijdte van 1000 mm in 1894 geopend. Nu heeft dit net een lengte van 16,4 km, waarop 6 korte lijnen dienst doen.

Lijn	Traject	Lengte lijn	ma-vr – schooldagen
			Aanvang dienst	Frequentie  (minuten)	Einde dienst
1	Neundorf – Preißelpöhl	4,8	4:00	12	20:00
2	Preißelpöhl – Waldfrieden	6,1	4:00	12	20:00
3	Waldfrieden – Neundorf	6,5	4:00	12	20:00
4	Reusa – Oberer Bahnhof	5,5	4:00	12	20:00
5	Plamag – Südvorstadt	5,9	4:00	12	20:00
6	Reusa – Plamag	7,8	Alleen zaterdag enkele ritten

Het vroege einde van de diensten is opvallend. De hoge frequentie en de korte lijnen maken dat je dezelfde trams regelmatig tegenkomt.

Voor de dienst zijn twee types trams beschikbaar: 15 KT4D-MC-trams (M = modernisiert en C = chopper) en 9 Flexity Classic – NGT6-trams met de nummers 301-309 van Bombardier. Met Zwickau vond in het verleden een intensieve uitwisseling van deze KT4D-trams plaats. Oorspronkelijk had Plauen 45 KT4D-trams, waarvan 10 stuks uit Zwickau afkomstig waren (de nummers 945-954 uit Zwickau, die in Plauen de nummers 236-245 kregen). Nu zijn daar nog 14 stuks van over (205, 208, 214, 216, 224, 229, 231, 232, 236-238 en 241-243). Een tweetal trams is omgebouwd tot werkwagens: de 202 werd in 1995 rail­onderhouds­wagen ATw 0202 en in 2011 werd de 235 sneeuwploeg ATw 0235.

De rijtuigbakken van de 215 gingen in 2005 naar Zwickau ter vervanging van de verongelukte 948II in Zwickau tot de 948III. Tenslotte werd in 2006 de Plauense 230 werkwagen ATw 200 in Zwickau.

Naast reizigerstrams beschikt de Plauener Straßenbahn GmbH ook nog over een kleine collectie historisch materieel en andere voertuigen.

De trams hebben een heel scala aan kleurstellingen. Ter gelegenheid van de 40-jarige inzet van KT4D-trams in Plauen in 2016 kreeg de 216 zijn originele rood/beige kleuren terug.

Bij het testen van de eerste twee Flexity Classic-trams in 2014 bleek dat door de steile hellingen in Plauen de deuren een eigen leven leidden.

Ook de Flexity Classic – NGT6-trams zijn in verschillende kleuren uitgevoerd.

Ook de (binnen)stad zelf is zeker de moeite waard om te bekijken. Het middel­punt is de Altmarkt met het Altes Rathaus en de daaromheen gelegen straten. De meeste gebouwen werden door de bombardementen gedurende de Tweede Wereld­oorlog zwaar beschadigd, maar zijn thans fraai gerestaureerd. Bij restau­rant “Heinrichs” in het Altes Rathaus kun je prima eten. Bij mooi weer zelfs buiten onder de gele parasols met uitzicht op de Altmarkt.

---

Tekst en foto’s (tenzij anders vermeld): Frits van Buren