Nieuwe boeken en dvd’s

Recent verschenen boeken en andere publicaties uit het rijke aanbod van onze verenigings­winkel.

Van TEE tot TGV

25 jaar Thalys (deel 1)

Door Jimmy Langeveld. 144 blz. 23 x 17 cm., 150 foto’s, grotendeels in kleur. Uitgave: Uquilair. Artikel­nummer: 195-0096. Prijs: € 19,95

Uit de serie “Treinen in beeld (deel 18)”. Voorwoord van Philip Freriks. Beelden van de voorlopers van de Thalys: TEE- en D-treinen tussen Amsterdam en Parijs en tussen Köln en Parijs, merendeels tussen 1954 en 1996.

Bestellen via de webshop

Ook verkrijgbaar

Amsterdam Brussel: De historie van de Benelux-treinen door Cock Koelewijn. Artikelnummer: 195-0087. Prijs: € 49,50.

De Beneluxdienst Amsterdam-Brussel door Jimmy Langeveld. Artikelnummer: 195-0081. Prijs: € 19,95.

Of lenen uit de bibliotheek

Amsterdam Brussel: De historie van de Benelux-treinen

De Beneluxdienst Amsterdam-Brussel

The Railways of Trinidad

Door Glen Beadon en Roger Darsley. 223 blz. 21 x 30 cm. 179 zw/w, 93 kleurenfoto’s. 28 kaarten. Uitgever: Mainline & Maritime. Artikelnummer: 164-0247. Prijs: € 39,95.

Trinidad in de Kleine Antillen was een Britse kolonie tot onafhankelijkheid in 1962. In 1976 werd de band met de Britse monarchie verbroken en werd het eiland een republiek. Belangrijkste bron van inkomsten was oorspronkelijk suiker(riet), later aardolie.

De eerste smalspoorspoorlijnen werden aangelegd ten behoeve van plantages maar vanaf 1876 werden normaal­spoor­lijnen gebouwd. Rond 1900 was een bescheiden netwerk ontstaan vanuit Port-of-Spain, de hoofdstad.

Na de Tweede Wereldoorlog nam het gebruik van het spoor sterk af vanwege toenemende welvaart en autobezit. Wegen werden sterk verbeterd en er werden nieuwe havens aangelegd die niet door het spoor werden bediend. Een poging tot modernisering met tweedehands diesels en rijtuigen uit Groot-Britannië (British Railways) en de Verenigde Staten (New Haven, Erie) mislukte en vanwege de enorme verliezen werd de exploitatie van het normaalspoornet in 1968 opgeheven. Op de plantages werd nog tot 1998 suikerriet met smalspoortreinen vervoerd.

Dit boek is een degelijke geschiedenis van al het railvervoer op het Caribische eiland. Naast de historie van het normaalspoornet worden ook de smalspoorlijnen van de suikerrietplantages uitgebreid behandeld, evenals de tram in Port-of-Spain en enkele industrielijnen. Een deel van de foto’s is in kleur dankzij de historicus Dr. Down, in de jaren 50 werkzaam bij Texaco op het eiland en met belangstelling voor het spoor en de suikerindustrie.

Er zijn veel speciaal getekende kaarten opgenomen die helpen bij de oriëntatie. Tabellen geven reizigersaantallen, goederenvervoer in tonnen, kosten en inkomsten en maken de enorme verliezen van de Trinidad Government Railway (TGR) na de Tweede Wereldoorlog duidelijk. Ook opgenomen zijn lijsten met gegevens van het spoorwegmaterieel op het eiland, maar helaas ontbreken in het boek tekeningen van het materieel.

Bron: Wikipedia en het besproken boek

Bestellen via de webshop (gratis verzending)

Uit de bibliotheek

Railways of the Caribbean door David C. Rollinson

Billard (Autorails du Maquis)

Door Cercle Ferroviaire Corse. 114 blz. A4. 102 kleurenfoto’s en 112 zw/w-foto’s. 21 tekeningen. Enkele kaarten. Artikelnummer 244-1001. Eigen uitgave. Prijs € 19,90.

De Maquis is het gebied rond de Middel­landse Zee met een begroeiing van struiken, die onder andere wordt gevonden op Corsica en Sardinië. Billard is een Franse fabrikant van railbussen en motor­wagens.

Dit boek betreft de motorwagens van deze firma op Corsica. Toen veel smalspoor­bedrijven op het Franse vasteland ten onder gingen in de strijd tegen de bus en vrachtauto, kon het spoorwegbedrijf op Corsica het eigen park uitbreiden met tweedehands motorwagens van het merk.

Het boek is met veel kennis van zaken geschreven door leden van de Cercle Ferroviaire Corse. De typen motorwagens van Billard uit de periode 1935-1948 worden in detail besproken. Daarbij wordt ook gekeken naar leveranties aan andere exploitanten.

Het boek is ruim voorzien van tekeningen. Na de hoofdstukken over de typen en technische details volgt vanaf pagina 62 de behandeling van de exploitatie met de motorwagens op Corsica. Pas in 2010 eindigde deze. Het boek wordt geïllustreerd met kleuren- en zwart-witfoto’s van de Billards in het typische landschap van Corsica.

Bestellen via de webshop

Streetcars and the shifting geographies of Toronto

Door Brian Doucet en Michael Doucet. 298 blz. 21 x 27 cm. 250 kleurenfoto’s. 4 kaarten. Uitgave: University of Toronto Press. Artikelnummer: 174-0040. Prijs: € 46,50.

Streetcar is het Amerikaanse woord voor tram. Ook al staat dit woord groot op de omslag, dit boek gaat niet in de eerste plaats over trams. Zelfs de ondertitel ‘A Visual Analysis of Change’ maakt nog niet geheel duidelijk waar het boek dan wel over gaat.

Dit boek wil de transformatie van de stad Toronto verklaren. De schrijvers, vader en zoon, zijn wetenschappers in de geografie en planologie. Ze proberen de ont­wikke­lingen van deze stad te begrijpen. Dat doen ze aan de hand van foto’s gemaakt door tramliefhebbers.

In het eerste tekstdeel van het boek verklaren zij de op het eerste gezicht merkwaardige keuze van tramfoto’s. De fotografen worden gebruikt als waar­nemers van de stad voor deze studie.

In het tweede deel gaan ze in op de oorzaken van de verandering van de stad en hoe die kan worden afgeleid uit de analyse van de foto’s. De auteurs kijken naar economische, sociale en politieke omstandigheden die de oorzaak zijn van de ontwikkeling. Bijvoorbeeld de toenemende gentrificatie van de binnenstad na een periode van verval.

Tussen beide tekstdelen staan drie portfolio’s met veel mooie foto’s van de straten in Toronto over de periode van de jaren zestig tot heden. De drie fotodelen hebben betrekking op het centrum, de industrie en de woonwijken in zoverre er in de onderzochte periode trams reden. Vaak met twee of drie foto’s per locatie, waarbij opvalt hoe sterk de situaties verschillen.

Op de oude foto’s zien we vooral lage gebouwen uit de 19e en 20e eeuw, ver­gelijk­baar met steden in de VS uit die periode. In de huidige tijd overheerst hoogbouw het straatbeeld met strakke gevels en veel glazen puien. Vooral de foto’s uit de vroege periode met PCC’s, oude Amerikaanse auto’s en reclames zullen de Nederlandse tramliefhebber aanspreken.

Dit boek is geen tramboek. Er worden geen tramtypen of lijnen besproken, of de samenhang van de lijnen met de nieuwe ontwikkelingen. Het is vooral interessant voor tramliefhebbers die ook oog hebben voor de verandering van de omgeving waarin de tram rijdt en hoe die kan worden verklaard.

Bestellen via de webshop (gratis verzending)

Schmalspurnostalgie im östlichen Alpenraum

Dvd 95 minuten. Uitgave: Wouter van Doorn. Artikelnummer 453-2000. Prijs: € 19,95.

Wat de boer niet kent! Een groot deel van de Nederlandse spoorfans beperken zich tot eigen land, Duitsland of Zwitserland. De bekende lijnen en maatschappijen. Gelukkig deed Wouter van Doorn dat niet. Hij bezocht kleine bedrijven in Oostenrijk en Noordoost-Italië. Dit zijn de bedrijven: Achenseebahn, Vöcklamarkt-Attersee, Pöstlingbergbahn, Straβenbahn Gmunden, Triest-Villa Opicina en Rittner Bahn.

Het betreft allemaal korte smalspoorlijntjes die hebben moeten vechten voor het bestaan. Sluiting hing voortdurend als een zwaard van Damocles boven de bedrijven. Geld voor nieuw materieel was er niet en in sommige gevallen gaat het materieel daarom al 100 jaar mee. Tweedehandsjes afkomstig uit Zwitserland of Duitsland moesten de bedrijven verjongen. Ze werden hoopvol gekocht, maar dan ontbreekt het geld om ze aan te passen aan de nieuwe omstandigheden.

Veel van de voorgestelde bedrijven hebben ook nog eens technische bijzonder­heden. De Achenseebahn heeft als merkwaardigheid dat het tandrad slechts voor de helft van het traject wordt gebruikt. De rest van het traject wordt enigszins onbeholpen met de tandradlocomotief voorop afgelegd.

De Pöstling­berg­bahn reed met oude houten elektrische trams op een steil bergtraject. Oorspronkelijk hadden de wielen flenzen aan twee zijden van het wiel. Daarom werden bijzondere wisselconstructies toegepast. In Triest krijgt de motorwagen hulp van een kabelbaan op het steilste deel van het traject en wordt ze opgeduwd door een wel zeer bijzondere wagen!

De meeste beelden op deze dvd zijn uit 1994, alleen die van de Rittner Bahn zijn uit 2011. De cineast heeft zijn best gedaan om fraaie beeldstandpunten langs de lijn te zoeken. Het blijft dus niet alleen bij opnamen op stations. Ook is er aan­dacht voor de bijzonderheden van elk bedrijf, zoals de wissels en de kabelbaan.

Aan het eind van elk bedrijf wordt telkens onder de titel “Intussen” een tekstueel overzicht gegeven van de ontwikkelingen sinds 1994 tot heden. Er is ondertiteling en commentaar in het Duits en Nederlands. Het is begrijpelijk dat de producent niet alle bedrijven recent nogmaals kon bezoeken. Gelukkig bestaan ze nog wel, soms gemoderniseerd. Dus u kunt zelf gaan kijken, al is er veel veranderd sinds 1994.

Als het om beeld en geluid gaat heeft deze dvd (ondanks de inspanningen van de uitgever) misschien niet de kwaliteit die we gewend zijn van grote uitgevers, maar inhoudelijk vind ik het een absolute topper. Niet alleen voor de kenners, maar juist voor wie de bedrijven niet kent. U eet toch ook niet alleen aardappelen met groente?

Bestellen via de webshop

Meer informatie over de bedrijven

Vöcklamarkt-Attersee (Wikipedia)

Achenseebahn (Wikipedia)

Pöstlingbergbahn (Wikipedia)

Triest-Villa Opicina (Wikipedia)

Rittner Bahn (Wikipedia)

Straβenbahn Gmunden (NVBS Actueel, september 2017)

Preserved Steam in Queensland

Mainline steam excursions and preserved lines 1991-2004

Dvd 120 minuten. Uitgave: Railstuff. Artikelnummer 451-3000. Prijs: van € 29,95 voor € 9,95 (aanbieding)

NVBS Winkel heeft een groot assortiment boeken en dvd’s over spoor- en tram­wegen. Omdat we momenteel de winkel in Amersfoort anders inrichten is er minder ruimte voor dvd’s. Daarom bieden we regelmatig bijzondere films tegen een sterk gereduceerde prijs aan. De voorraad is beperkt.

Momenteel hebben we een dvd uit Aus­tra­lië in de aanbieding met opnames uit de periode 1991-2004 van stoom­locomo­tieven in Queensland.

De spoorwegen in Australië werden aan­gelegd in verschillende spoorbreedten: 1600 mm, 1435 mm en 1067 mm (3,5 voet). Queensland koos in 1865 voor deze laatste breedte vanwege het bergachtige gebied, de Main Range, ten noorden van Brisbane, de hoofdstad. Ook de toe­gestane asdruk was laag, 9 ton. De stoomlocomotieven waren daarom klein. De laatste stoomlocomotieven werden tot 1958 gebouwd, Pacifics van het type BB18¼. De merkwaardige typeaanduiding staat voor: tweede type B (=drie gekoppelde assen) met een cilinderdiameter van 18¼ inch.

In 1990 bestonden de spoorwegen van Queensland 125 jaar. Het staatsbedrijf zorgde voor rijvaardig herstel van een aantal stoomlocs. Deze locs ziet u in bedrijf op deze dvd. De volgende stoomlocs komen langs: een A10 uit 1865, PB15, C17, DD17 (een tenderloc), BB18¼, AC16 (een Mikado) en een Garratt. Vaak wordt gereden met bijpassende oude treinen, soms met moderne roestvrijstalen rijtuigen. De DD17 is een opvallend blauwe tenderloc die in 1952 is gebouwd voor het voorstadsverkeer van Brisbane. De meeste ritten van deze loc zijn ‘onder de draad’, want in 1991 was het spoornet rond Brisbane al geëlektrificeerd.

De stoomlocs zijn niet groot in verhouding tot andere Australische locs. Maar vanwege de zware treinen en hellingen moeten ze hard werken. De dvd eindigt met bewaarde industriële smalspoorlocs, de A10 met twee echt oude rijtuigjes en een nagebouwde Franse Purrey-stoomtram in Rockhampton.

De dvd is grotendeels digitaal opgenomen, slechts acht minuten waren in Super-8. Er is aanvullend materiaal op de dvd en los bijgevoegd op een A4-tje, met kaartjes.

Bestellen via de webshop.

Uit de bibliotheek

Australian Steam door A.E. Durrant

Locomotives of Australia: 1850s – 2007 door Leon Oberg

Meer informatie op Wikipedia.

Leo de Jong