Nieuwe boeken en dvd’s

Recent verschenen boeken en andere publicaties uit het rijke aanbod van onze verenigings­winkel.

Längs spåret 2021

Door Ulf Diehl & Lennart Nilsson. 160 blz., 21 x 23 cm, 3 zw/w-foto’s, 284 kleurenfoto’s, 2 tekeningen, 2 kaarten. Uitgever: Trafik-Nostalgiska Förlaget. Artikelnummer: 097-0531. Prijs: € 29,50.

“Langs het spoor 2021” is het jaarboek van het Zweedse railvervoer. Het beschrijft de ontwikkelingen in 2021. Veel uitgevers zouden dit boek het jaar van verschijnen, 2022, in de titel hebben meegegeven, want nu ontstaat de indruk dat het boek is verouderd. Dat is dus niet het geval. De auteurs zijn al vaker in deze rubriek genoemd, want niet alleen schrijven ze vanaf 2016 dit jaarboek, ook tekenen ze al sinds 1969 voor het jaarlijkse boek met het over­zicht van de Zweedse locomotieven en treinstellen.

Het monopolie van de SJ is vanaf 2009 doorbroken en sindsdien zorgen private spoorwegmaatschappijen voor de nodige afwisseling in materieel en voor exotische kleurenschema’s. Het nieuwste bedrijf in de reizigersmarkt is het Duitse Flixtrain, dat rijdt met nieuwe Vectrons en gerenoveerde Duitse rijtuigen uit de jaren 1964-1974. De exploitant is onderwerp van hoofdstukje onder het kopje “Gebeurtenissen in het hele land”.

Er is bijvoorbeeld ook extra aandacht voor de renovatie van de Zweedse hoge­snelheidstrein. Maar, schrijven de auteurs, je hebt nog steeds het probleem met de “stoel bij het raam” zonder raam. Bij Green Cargo, de opvolger van de goederentak van SJ, wordt een overzicht gegeven van het goederenmaterieel: 1180 wagens lijkt niet erg veel! Er is ook aandacht voor specifieke series goederen­wagens en voor gesloopte wagentypes.

Het boek behandelt, na enige inleidende artikelen over de laatste ontwikkelingen, de gebeurtenissen van trein, metro en tram, georganiseerd naar bedrijf. Er zijn, met uitzonderingen, geen volledige materieeloverzichten per bedrijf. Het begint met het spoor en vanaf bladzijde 112 worden de trambedrijven in Zweden besproken. Hier wordt begonnen met het nieuwe bedrijf van Lund, gevolgd door Göteborg, Norrköping en Stockholm. Aan het einde van het boek zijn nog een paar bladzijden opgenomen over de museumbedrijven.

Bestellen via de webshop

Ook verkrijgbaar

Svenska lok och motorvagnar med personvagnar 2021. Door Ulf Diehl & Lennart Nilsson. 400 blz., 22 x 16 cm, circa 500 kleurenfoto’s, 100 tekeningen. Uitgever: Trafik-Nostalgiska Förlage. Artikelnummer: 097-0524. Prijs: € 39,50. De twintigste editie van SLM/SLMP: het materieeloverzicht van de Zweedse rail­vervoerbedrijven inclusief trams en metro’s. Bestellen via de webshop (gratis verzending).

Motorlok i Sverige. Door Ulf Diehl & Lennart Nilsson. 288 blz., 21×30 cm, 123 zw/w-foto’s, 327 kleurenfoto’s, diverse tekeningen. Uitgever : Trafik-Nostalgiska Förlage (2021). Artikelnummer: 097-526, Prijs: € 39,50. Geschiedenis van Zweedse diesellocs (met minimaal drie assen) van 1913 tot heden met ge­detail­leerde lijsten. Inclusief veel tweedehands locs van andere Europese bedrijven, zoals de ‘bolle neuzen’. Bestellen via de webshop (gratis verzending).

abc Rail Guide 2022

Door Pip Dunn. 416 blz. 15×21 cm. Circa 250 kleurenfoto’s. Schematische kaarten. Uitgave: Crécy. Artikelnummer: 165-0107. Prijs: € 32,50

In het Verenigd Koninkrijk is gedurende de Covid-pandemie het reizigersvervoer per trein sterk gedaald. Uiteindelijk waren de reizigersaantallen circa 10% van de situatie voor de pandemie. Exploitatie door private ondernemingen was vanwege het ontbreken van voldoende inkomsten niet te handhaven. De Engelse overheid (Department of Transport of DfT) betaalde daarom deze beperkte spoorexploitatie. Het resultaat was een vorm van nationalisatie.

Het DfT gaat in de toekomst de dienstregeling bepalen, maar rollend materieel zal voorlopig nog worden geleased van private bedrijven. De beloftes van de privatisering zijn nooit waargemaakt: de prijzen van trein­kaartjes stegen enorm en er was amper sprake van onderlinge concurrentie. Op 1 april 2024 zal DfT alle exploitatiecontracten hebben overgenomen en start de genationaliseerde exploitant Great British Railways. Dit bedrijf neemt ook de infrastructuur over.

Aan het jaarboek van het Britse railvervoer verandert dit jaar nog niet veel. In tegenstelling tot de Zweedse titel hierboven bestaat dit jaarboek vooral uit materieeloverzichten, stand 12 maart 2022, waarbij alle nummers afzonderlijk worden vermeld met gegevens over kleurenschema, eigenaar, depot, naam bij locomotieven of samenstelling met baknummers bij treinstellen. Het eerste deel tot bladzijde 173 bestaat uit de exploitanten van het reizigersvervoer: Franchised Passenger Train Operating Companies (TOC’s). Schematische kaarten geven de lijnen weer.

Dit deel wordt gevolgd door enkele “Open Access”-exploitanten, zoals Heathrow Express of Hull Trains. Daarna de exploitanten van de Kanaaltunnel en enkele private TOC’s. Vervolgens de spoorwegbedrijven van Ierland en Noord-Ierland, trams, metro – inclusief London Underground – en light rail. Pas hierna komen op bladzijde 253 tot 295 de goederenvervoerders aan bod, gevolgd door allerlei andere eigenaars van rollend materieel.

Afgesloten wordt met bijlagen, waaronder een checklist van alle TOPS-nummers voor de spotters, maar of zij dit zware boek willen meesjouwen op de jacht betwijfel ik. Voor de liefhebber van Engels spoor een essentieel boek.

Bestellen via de webshop (gratis verzending)

Ook verkrijgbaar

HST. The train that saved Britain’s Railways. Door Andrew Royle. 176 blz., 25×25 cm, ca. 225 kleurenfoto’s. Uitgever: Crécy. Artikelnummer: 165-0108. Prijs: € 27,00. Kleurenfotoboek over de Britse High Speed Train door de jaren in alle kleuren van de regenboog. Bestellen via de webshop.

British Railways Mark 1 and 2 Coaching Stock. Door Hugh Longworth. 416 blz., 21,5×29 cm, 140 zwart/wit- en 18 kleurenfoto’s, veel kleine tekeningen. Uitgever: Crécy. Artikelnummer: 165-0110. Prijs: € 39,50. Nummeroverzicht van de Britse standaardrijtuigen Mk 1 en Mk 2 (tweede herziene druk). Bestellen via de webshop (gratis verzending).

Spoor Editie 33

Redactie: Marcel van Ee, Rob van Ee en Chris Westerduin. 144 blz. A4. Circa 327 kleurenfoto’s. Uitgever: De Alk. Artikelnummer: 026-0345. Prijs: € 33,90.

Het bekende jaarlijkse overzicht met actualiteiten en achtergronden van de spoorwegen in Nederland in 2021. Behandeld worden achtereenvolgens het reizigersvervoer, goederenvervoer, afvoer, sloop en verkoop van materieel, railmusea en infrastructuur

Het reizigersmaterieel wordt behandeld per bedrijf en treintype. Uiteraard is er aandacht voor de revisie van de VIRM’s, die na revisie VIRMm gaan heten. Een treinstel staat op de omslag in het nieuwe ‘flow’-design. De goederen­vervoerders worden in alfabetische volgorde behandeld. Bij sloop is er veel aandacht voor de DDM1-rijtuigen en natuurlijk de Sprinters. Bovendien zijn er artikelen over de DM’90 in Polen en de inzet van de Nederlandse DH-stellen in Polen en Roemenië.

Bij de railmusea wordt, naast de stand van zaken bij de musea, het grote onder­houd van De Arend besproken, de restauratie van de Mat’36 252 en het transport van de TEE naar de NTM. Bij infrastructuur is aandacht voor kleine vervoerders, ontwikkelingen rond stationsgebouwen, verschillende baanvakken en de veiligheid op en rond het spoor. Er zijn artikelen over de Lelylijn en de Nedersaksenlijn van Johan Blok, met kaartjes van Dick van der Spek.

Bestellen via de webshop (gratis verzending)

Ook verkrijgbaar

Spoorwegen 2022. Door Richard Latten, 848 blz. 15 x 21 cm. Circa 800 kleuren­foto’s. Uitgever: De Alk. Artikelnummer: 026-0344. Prijs: € 34,95. Het jaarlijkse boek over de gebeurtenissen op spoorweggebied in 34 landen. Ont­wikkeling, investeringen in de infrastructuur, de reizigersdienst en het rollend materieel. Bestellen via de webshop (gratis verzending).

Trams 2022. Door Bas Schenk en Maurits van den Toorn. 288 blz. 15 x 21 cm. Uitgever: De Alk. Artikelnummer: 026-0342. Prijs: € 21,00. Bestellen via de webshop.

Voici les trains! Franse dvd’s voor € 9,95.

We hebben onze Franse dvd’s sterk afgeprijsd. Beperkte voorraad, van de meeste titels slechts 1 exemplaar, dus op=op. Premier arrivé, premier servi! Alle artikelen met korting zijn te vinden door in de webwinkel te zoeken op artikelnummer met als invoer: 460- of 462-.

Twee artikelen bespreek ik hieronder. Dus doe een stokbrood in de oven, pak een (Frans) wijntje erbij en geniet van Franse treinen voor Hollandse prijsjes.

Les autorails X-2100 et 2200

Dvd. Duur: 75 minuten. Uitgave: Les Editions du Cabri. Artikelnummer: 460-0748. Van € 30,00 voor € 9,95.

Begin jaren 80 waren bij veel Europese spoorwegmaatschappijen de naoorlogse dieseltreinen voor nevenlijnen aan vervanging toe. Bovendien gingen regio’s soms bijdragen aan de exploitatie om te voorkomen dat lijnen werden opgeheven. Ook in Frankrijk. Hiervoor werden nieuwe motorwagens ontwikkeld: series X-2100 (50 stuks gebouwd 1980-1983) en X-2200 (60 stuks 1985-1988), plus bijwagens (‘remorques’). Deze treinen vervingen de beroemde Picasso’s, serie X-3800.

De dvd gaat uitgebreid in op de exploitatie van de motorwagens. Ook de verschillende treinsamenstellingen en vele kleurenschema’s worden besproken en komen in beeld. De motorwagens konden worden gecombineerd met oudere Franse motorwagens en met bijwagens, hetgeen soms bijzondere treinsamenstellingen tot gevolg had. Niet van alle variaties en combinaties zijn er bewegende beelden, soms moeten kleurenfoto’s volstaan.

In rap tempo worden lijnen genoemd waar de motorwagens hebben gereden, soms met regionale kleuren zoals in Bretagne (groen) of Pays de Loire (geel). In Bretagne bedienden ze de lijn Guingamp-Paimpol, zie ook de volgende bespreking. De verschillen tussen de eerste en de tweede serie worden besproken. Bij de tweede serie is bezuinigd, bijvoorbeeld op de zwenk-zwaai­deuren die zijn vervangen door goedkopere vouwdeuren. Ook hebben ze iets andere voorkanten. Natuurlijk is weer een andere kleur toegepast (rood), maar niet op alle motorwagens!

Er is ook aandacht voor bijzondere ritten. Ook in de jaren 80 zijn er nog typisch Franse klapseinen te zien en geeft de stationschef ouderwets persoonlijk het vertreksein. Kortom, er is volop Franse sfeer te zien op deze dvd.

Bestellen via de webshop

Ook verkrijgbaar

X2100-X2200 et leurs remorques. Door Alain Blot. 270 blz., 24 x 32 cm, 530 foto’s. Eigen uitgave. Artikelnummer: 244-0162. Prijs: € 54,00. Bestellen via de webshop (gratis verzending)

Les locomotives-tender 141-TC et TD (Est et Ouest)

Dvd. Duur: 75 minuten. Uitgave: Les Editions du Cabri. Artikelnummer: 460-0763. Van € 30,00 voor € 9,95.

Het drukke voorstadsverkeer van het station Paris-Saint-Lazare naar de banlieu werd in de jaren 30 nog grotendeels met stoomtreinen afgehandeld. Voor nieuwe stalen rijtuigen waren sterke locs nodig. Hiervoor nam de ‘Ouest-État’ een ontwerp over van de ‘Est’: een driecilinder tenderlocomotief. De locs werden bij de SNCF serie 141-TD. De kleinere tweecilinder locomotieven van de serie 141-TC werden vervangen en verdwenen deels naar het platteland.

Deze dvd begint met een inleiding met zwart-witfoto’s over de geschiedenis van de locs, vervolgens zien we de 141-TC in hun tweede leven op de lijnen Guingamp-Paimpol en Guingamp-Carhaix met goederen- en personen­treinen en zelfs met een ‘mixte’. We rijden ook mee op de loc waarbij de camera een beetje meedeint op het tweecilinder ritme van deze machine. Alle beelden uit de tweede helft van de jaren 60 zijn in kleur.

Daarna is de 141-TD aan de beurt. De inleiding wordt gevolgd door zwart-witbeelden van de locs in dienst vanuit depot Batignolles. De locs rijden met zware trek-duwtreinen op de Parijse voorstadslijnen o.a. naar Mantes-la-Jolie. Ook dit keer rijden we mee. Het is hard werken voor de stoker als de machinist in het stuurstandrijtuig zit. We staan op het perron als we de zware geduwde trein razendsnel zien optrekken: deze driecilinder locs waren populair vanwege hun snelle acceleratie. In 1967 gingen de locs buiten dienst.

Na de zwart-witbeelden volgen kleurenopnamen van de bewaard gebleven loc 141-TD 740 met bij­pas­sen­de trein. Oorspronkelijk bedoeld voor het museum in Mulhouse, rijdt de loc sinds 1982 voor de Conservatoire Ferroviaire Territoires Limousin Périgord (CFTLP).

De oude beelden zijn uiteraard niet in digitale kwaliteit, maar hebben wel volop sfeer van Franse stoom.

Bestellen via de webshop

Leo de Jong