Nog even dit…

Reacties van lezers, aanvullingen op eerdere artikelen, oproepen en leuke nieuwtjes. Dit zijn zaken die thuis­horen in “Nog even dit…”. Heb je ook iets te melden? Laat het ons weten!

Ons mailadres: nieuwsbrief@nvbs.com.

Uit de schatkamer van de SNR

Particuliere spoorvervoerders

In deze rubriek laat Gerrit van Straaten enkele bijzondere vervoerbewijzen uit de collectie van de Stichting NVBS-Railverzamelingen (SNR) zien. Daarbij sluit hij meestal aan op een recent artikel in Op de Rails.

In Op de Rails van september 2022 staat een artikel over particuliere vervoerders op het Nederlandse spoornet. De eerste daarvan was Lovers Rail / Optio Express van Amsterdam CS via Haarlem naar IJmuiden. Dit was een besloten vennoot­schap te Amsterdam, deels eigendom van de rondvaartonderneming Rederij Lovers. In 1998 werd ze overgenomen door de Franse CGEA-groep die onder andere ook treindiensten in Groot-Brittannië exploiteerde.

Het exploitatiebegin van de lijn Amsterdam-Haarlem-IJmuiden was op 12 augustus 1996 als seizoensdienst onder de naam Kennemerstrand Expres. Er volgde een seizoensdienst Amsterdam-Haarlem-Lisse in het voorjaar van 1998 (Keukenhof Expres). Per 24 mei 1998 startte een dagelijkse dienst Amsterdam-Haarlem (Spaarne Expres) onder de naam OPTIO. Het einde van de exploitatie was per 14 september 1999.

Er volgden nog meer particuliere spoorvervoerders waarvan sommige na verloop van tijd van naam veranderden als gevolg van overnames enz., of hun activiteiten op het Nederlandse spoornet staakten. Afgebeeld zijn vervoerbewijzen van een aantal van deze ondernemingen uit diverse delen van het land.

De strippenkaart verdient bijzondere aandacht: hiermee kon met Arriva van Groningen tot het Duitse Leer gereisd worden. Aldaar stond zelfs een stempel­automaat om voor de reis terug de kaart te valideren: zie stempelvakje 6.

Het biljet voor de rit naar Aurich met een Spurt betrof een extra trein naar de kerstmarkt aldaar via de voor goederenvervoer heropende lijn vanuit Abelitz (tussen Emden en Norden) naar Aurich. Vanaf 1889 was er overigens een particuliere metersporige lijn, de Kreisbahn Leer-Aurich-Wittmund die in Bensersiel eindigde, opgeheven in 1969.

Opvallend ook zijn de wonderlijke, niet-afgeronde tarieven van sommige vervoer­bewijzen. Dit komt omdat de betreffende vervoerder in zijn concessie­gebied ook voor zijn treinkaartjes het OV-chipkaarttarief hanteerde.

Meer kaartjes van particuliere vervoerders zijn te vinden in de collectie spoor­weg­vervoer­bewijzen van de Stichting NVBS-Railverzamelingen.

Gerrit C. van Straaten

Stoom in Zimbabwe

Rien Brus 60 jaar NVBS-lid

Zoals al te lezen was in NVBS Actueel van december 2021 was ons lid Rien Brus in oktober 2021 60 jaar NVBS-lid. Afdelingsvoorzitter Frans van Sabben reikte hem toen de speld, behorende bij dit jubileum, uit. Vanwege de covid-maat­regelen kon toen niet direct stilgestaan worden bij dit jubileum, maar daar wist Rien wel een oplossing voor. Hij stelde voor om in 2022 een presentatie te houden over de reis die hij met zijn echtgenote Marian in 1989 naar Zimbabwe maakte om daar de Garratt-stoomlocomotieven te filmen.

Zo gezegd, zo gedaan en op 16 augustus 2022 kwam het echtpaar Brus naar Obdam. Het afdelingsbestuur had geregeld dat zij van huis werden opgehaald en na afloop ook weer teruggebracht. Na een korte introductie over hoe Rien interesse kreeg in treinen en trams, en hoe hij zijn vrouw leerde kennen, vertelde hij hoe hij al in 1967 medewerker werd van de Werkgroep Zaandam van de Tramweg-Stichting. Toen deze in 1968 onderdeel werd van de Werkgroep Hoorn verhuisde Rien mee. Rien en Marian zijn nog steeds regelmatig bij de Museum­stoomtram aanwezig; in het zomerseizoen is Rien op de zondagen Professor Stoomschuif en Marian assisteert hem daarbij.

Toen Rien en Marian voor het eerst in Zimbabwe waren, hadden zij zich niet gerealiseerd dat als het in Nederland winter is, het daar zomer is. Ze waren dus in het volkomen verkeerde seizoen daar om de Garratt-stoomlocomotieven te filmen. Wel leerden ze een aantal mensen van de SRZ (State Railways of Zimbabwe) kennen waar ze een jarenlange vriendschap mee zouden onder­houden. En dat kwam van pas bij hun tweede bezoek, nu wel in het juiste seizoen. Hun Zimbabwaanse contacten namen Marian en Rien mee naar de mooiste plekjes van het land om de Garratts vast te leggen. Bij voorbeeld op de lijn van Harare naar Bulawayo en Plumtree. Nadat Marian en Rien op een heuvel stonden om zo optimaal de passerende trein te filmen, zei hun gids dat ze niet moesten bewegen. Achter hen, op slechts een paar meter, stond een panter, kennelijk ook een liefhebber van Garrats, te genieten van het schouwspel.

Gedurende hun verblijf gingen de werknemers van de SRZ in staking. Dat gaf Marian en Rien de gelegenheid om andere dingen te filmen. Een olifantenkudde die hun pad letterlijk kruiste, of de Victoria Falls op de grens met Zambia. En om daarna de tijd te doden schilderden ze uit dank de binnenwanden van het depot van de depotchef die hen van allerlei tips voorzag.

De aanwezige bezoekers waren zeer te spreken over deze presentatie. Op de foto Rien en Marian Brus tijdens de nazit met de gebruikelijke attentie. In de achter­grond de hoes van de dvd die zij over hun avonturen in Zimbabwe hebben gemaakt.

Rob Veninga, secretaris NVBS-afdeling Noord-Holland Noord

Partyzüge naar Egmond aan Zee

Müller-Touristik organiseert in het najaar 2022 zes gezellige reizen van Duitsland naar Egmond aan Zee. De treinen rijden op vrijdag via Venlo naar Alkmaar, waar de reizigers overstappen op bussen naar het Zuiderduin Hotel in Egmond aan Zee. Op zondag staat de terugreis gepland. De treinen rijden nog tot begin december, zie www.nvbs.com/railtips.

Op vrijdag 9 september staakte het NS-personeel voor betere cao-voorwaarden. Hierdoor reden in het hele land geen NS-treinen. En hoewel de partytrein met 30 minuten vertraging arriveerde in Venlo, bleek het geen enkel probleem om zelfs eerder in Alkmaar aan te komen dan gepland in de dienstregeling. De inter­nationale trein met loc 102001 van Train Charter Services reed op een bijna leeg spoornet, zonder geplande tussenstops tussen Venlo en Alkmaar, en was die dag de enige trein die in Alkmaar arriveerde en weer vertrok. Nadat alle passagiers waren uitgestapt en de loc was omgelopen, reed de trein als leeg materieel van Alkmaar naar de Watergraafsmeer om op zondag de retourslag – toen wel op een drukbezet spoornet – te maken.

De trein bij aankomst op 9 september 2022 in Alkmaar.

De trein bij Castricum als leeg materieel op weg naar de Watergraafsmeer.

Door Frans van Sabben. Foto in Alkmaar door Frank Melker.