Nog even dit…

Reacties van lezers, aanvullingen op eerdere artikelen, oproepen en leuke nieuwtjes. Dit zijn zaken die thuis­horen in “Nog even dit…”. Heb je ook iets te melden? Laat het ons weten!

Ons mailadres: nieuwsbrief@nvbs.com.

---

Uit de schatkamer van de SNR

Wereldjamboree 1937

In deze rubriek toont Gerrit van Straaten enkele bijzondere vervoer­bewijzen uit de collectie van de SNR.

De zomer is begonnen en er kan weer volop gekampeerd worden. Dat kan ook op grotere schaal: Nederland was in 1937 het reisdoel voor padvinders van over de hele wereld voor hun 5e zogenoemde Jamboree.

Deze bijeenkomst werd gehouden nabij het station Vogelenzang-Bennebroek waar een groot tentenkamp werd gebouwd door de deelnemers. Er zouden bijna 28.000 padvinders en zeeverkenners aanwezig zijn die elkaar en bezoekers vermaakten met volksdansuitvoeringen, zang, toneel, padvinderactiviteiten, enz. Het was de laatste bijeenkomst voor Lord Baden-Powell, de 81-jarige oprichter van de padvinderij.

Door NS werden diverse speciale vervoerbewijzen uitgegeven zoals kaartjes voor in Vlissingen met de boot aankomende deelnemers, excursies (zie het kaartje naar Leeuwarden: via de bootdienst Enkhuizen-Stavoren, toentertijd de snelste route) en voor belangstellenden uit eigen land.

Op deze pagina over de Jamboree kun je naast veel informatie ook een paar filmpjes zien.

Kaartjes voor nog meer bijzondere evenementen zijn te vinden in de collectie spoor­weg­vervoer­bewijzen van de Stichting NVBS-Rail­­ver­zame­lingen.

Gerrit C. van Straaten

---

De bus rukt verder op in Mülheim

Geen tram meer over de Kahlenberg

De metersporige tram in Mülheim an der Ruhr in de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen is al jaren het toneel van bezuinigingen en inkrimpingen. In 2012/2013 werd tramlijn 104 naar Flughafen ingekort tot Hauptfriedhof en in 2015 werd de tak naar Friesenstraße in Styrum opgeheven.

Daar komt nu het deel van tramlijn 104 over de Kahlenberg (de ‘Kahlen­berg­strecke’) bij tussen de haltes Wertgasse en Oppspring. Dit stond al jaren vast maar nu is ook een datum bekend: 6 augustus 2023 is de laatste dag dat lijn 104 naar Hauptfriedhof rijdt. Aangezien daarvoor nog op de halte Wertgasse een nieuw keerwissel aangelegd moet worden zal hoogstwaarschijnlijk de tram op de Kahlenbergstrecke al eerder vervangen worden door een bus. De laatste dag van de tram over de Kahlenberg is dus op korte termijn te verwachten maar vooralsnog onbekend.

Uitsnede van het tramnet in Mülheim met het deel van lijn 104 Wertgasse – Oppspring dat wordt opgeheven. Bron: Ruhrbahn Mülheim.

Op 17 juni 2023 werd een bezoek gebracht aan de Kahlenbergstrecke waarvan een drietal foto’s.

De dag van het bezoek viel samen met een oldtimertreffen in de ‘Alten Dreherei’ van waaruit museumtrams naar het Hauptfriedhof reden. Aangezien de Mülheimse museumtrams niet rijvaardig zijn werd een beroep gedaan op trams van de VHAG (Verkehrshistorische Arbeitsgemeinschaft EVAG e.V.) uit het naburige Essen.

De museumtramorganisaties werken zo samen, maar dat doen ook de voorheen aparte trambedrijven van Mülheim en Essen onder de noemer van ‘Ruhrbahn’. Dit werd ook beschreven in het artikel over Essen in NVBS Actueel, juli 2022.

De frequentie van de trams op lijn 104 is overigens geen vetpot. Op werkdagen overdag is er een kwartierdienst die in de avonduren overgaat in een half­uur­dienst. Die laatste geldt ook op feestdagen en in de weekenden.

Op dit moment is dus onbekend wanneer de laatste tram over de Kahlenberg­strecke rijdt. Net zomin is bekend of er een officieel afscheid komt met bijvoorbeeld de inzet van museumtrams. De vervanging van trams door bussen op dit deel van lijn 104 (tot en met 6 augustus 2023) kan ook met stille trom geschieden. Diegene die nog in een tram over de Kahlenberg wil rijden moet zich dus haasten en voor vertrek de actuele stand van zaken op de site van Ruhrbahn Mülheim raadplegen.

Paul van Baarle

---

Bijzondere omleidingen op 24 en 25 juni 2023

Kort door de bocht bij Rotterdam

Vanwege werkzaamheden wordt de verbindingsboog tussen Rotterdam Noord en Schiedam tijdelijk weer gebruikt voor reguliere treinen.

Tot zo’n 55 jaar geleden was Rotterdam Noord een internationale treinhalte. Dat kwam zo: de boottreinen van Hoek van Holland die via Utrecht en Arnhem of Hengelo naar Duitsland reden, kwamen niet in Rotterdam Centraal. Want dan hadden ze na aankomst uit de Hoek van richting moeten veranderen, met een nieuwe locomotief aan het andere einde van de trein, om naar Utrecht te kunnen vertrekken. Zoiets kost veel tijd en logistiek gedoe. Dus namen die boottreinen na de brug over de Delfshavense Schie bij de Van Nellefabriek een afslag naar links om ter hoogte van de Stadhoudersweg bij Diergaarde Blijdorp uit te komen op de ‘Ceintuurbaan’ richting Rotterdam Noord. In omgekeerde richting gebeurde hetzelfde. Voordeel was dat de treinen in een vloeiende beweging konden door­rijden, nadeel was dat de tweede stad van Nederland werd overgeslagen door de treinen uit Kopenhagen, Berlijn en Warschau.

Daar werd het volgende op gevonden: die treinen gingen vanaf 1953 stoppen in Rotterdam Noord. Architect Sybold van Ravesteyn had daarom dit stationnetje voorzien van een naar verhouding fors stationsgebouw met een grote bagagelift en een ruime wachtkamer op het perron. Rotterdam Noord was een tijdelijke, krappe oplossing met weinig allure en comfort. Daarom werd in 1967 in Schiedam een nieuw station in gebruik genomen met brede perrons en een grote glazen overkapping. Voortaan stopten de boottreinen hier. Om aan buitenlandse passagiers duidelijk te maken waar men was, kreeg dit station de naam Schiedam–Rotterdam West. De gemeente Schiedam was overigens niet zo blij met deze verkapte inlijving bij Rotterdam. Het tijdperk van de internationale boottreinen in aansluiting op de veerdienst naar Harwich eindigde in 1993; in 1998 kreeg het Schiedamse station de naam Schiedam Centrum.

Dit is een lange inleiding op een actuele gebeurtenis.

De rechtstreekse spoorbocht van de Delfshavense Schie naar de Stadhoudersweg is er nog altijd en wordt wel eens gebruikt voor goederentreinen of voor omleiding van Intercity’s tussen Gouda en Den Haag. Het is per trein de snelste route tussen Rotterdam Noord en Schiedam Centrum, langs de A20. Als er geen reguliere reizigerstreinen zijn heb je daar niks aan, maar dat is voor één keertje anders op zaterdag 24 en zondag 25 juni. ProRail voert dan een grote verbouwing uit op Rotterdam Centraal en dat station is daardoor twee dagen gesloten voor alle treinverkeer. Met de RET is geregeld dat je per metro kunt reizen tussen diverse NS-stations rondom de stad. En NS zorgt voor een unieke rechtstreekse treinverbinding tussen Alexander, Noord en Schiedam. Ieder half uur rijden er Sprinters die beginnen in Utrecht en langs Gouda, Rotterdam Noord, Schiedam Centrum en Delft naar Den Haag Centraal gaan. En omgekeerd.

Zo kom je nog eens ergens waar je anders nooit komt en in plaats van 18 minuten met een overstap in Rotterdam Centraal duurt de rechtstreekse reis tussen station Noord en Schiedam nog maar 7 minuten. Het is niet zo dat NS je voor het afleggen van minder kilometers ook minder geld in rekening brengt: de prijs blijft € 2,90. Maar in gedachten kun je je heel even passagier wanen van de Holland-Scandinavië Express in de vorige eeuw…

John Krijgsman

---