Viering van het 50-jarig bestaan van de Chemin de Fer à Vapeur des trois Vallées

50 jaar CFV3V

De Chemin de Fer à Vapeur des trois Vallées werd opgericht op 20 december 1973. Het 50-jarig bestaan werd dit jaar uitbundig gevierd. Frits van Buren bezocht het driedaagse festijn op zondag 24 september 2023.

Bij aankomst met de auto in Mariembourg was de omgeving van het terrein van de CFV3V in een uitgebreide parkeerplaats veranderd. Na het tonen van het via internet voor € 30 bestelde en met iDeal betaalde toegangsbewijs werd een polsbandje uitgereikt dat de toegang en het onbeperkt gebruik van de treinen tussen Mariembourg en Treignes mogelijk maakte. Zelden zal een conducteur het zo makkelijk hebben gehad bij de controle in de trein.

Van de aangekondigde tien deelnemende stoomlocomotieven waren zes gast­locomotieven en vier eigendom van de CFV3V. Met deze locomotieven werd – vaak in voorspan – punctueel een uurdienst gereden tussen Mariembourg en Treignes waarbij gekruist werd in Olloy.

Op het terrein van de CFV3V in Mariembourg vonden diverse activiteiten plaats, zoals een beurs met spoorwegzaken en demonstaties van oude ambachten. Maar het verzorgen van de vele stoomlocomotieven speelde een hoofdrol.

De SA01 werd in 1945 gebouwd door Anglo Franco Belge en is vanaf 1978 in bezit van de CFV3V. Het 50-jarig bestaan van de CFV3V vormde ook (voorlopig?) het laatste optreden van deze locomotief zoals het opschrift “à moi la retraite” op de waterbak laat zien.

De locomotief erachter is de Tigerli (“Kleine Tijger”) 8511 van de Vapeur Val-de-Travers. Deze in 1911 door SLM Winterthur gebouwde drieassige locomotief is eigendom van de Vapeur Val-de-Travers. Deze exploiteert een museumbedrijf van St. Sulpice naar Travers (ten noorden van het Lac de Neuchâtel in Zwitserland).

Daarnaast waren er nog vijf andere bezoekende locomotieven. De oudste daarvan was de locomotief ”Yvonne” van de Stoomtrein Maldegem-Eeklo.

Locomotief “Yvonne” werd in 1893 gebouwd door SA Saint-Léonard (1836-1927) bij Luik voor de SA des Charbonnages Maireux Bas-Bois in Soumagne bij Luik. In de jaren 20 werd de locomotief verkocht aan de glasfabriek SA des Verreries De Fauquez in Ittre. Haar naam dankt de locomotief aan de dochter van de toen­malige directeur van de glasfabriek.

Locomotief “Helena” van de Stoomtrein Dendermonde-Puurs werd in 1927 gebouwd door de Société Anonyme la Métallurgique in Tubize. Deze locomotief 4 heeft tot in de jaren 70 dienst­gedaan als rangeerloc op de terreinen van Métallurgie Hoboken (nu: Umicore) in Overpelt. Begin jaren 80 is zij geschonken aan de Stoomtrein Dendermonde-Puurs. Na een restauratie was zij in dienst sinds 2007. Defect sinds 2014, kwam zij na weer een restauratie in 2020 opnieuw in dienst.

Stoomlocomotief “Tom” mag als slachtoffer van de stikstofproblematiek bij Tata Steel niet meer rijden. Maar in België voelt zij zich prima thuis: in 2022 reed zij bij de Stoomtrein Dendermonde-Puurs en in mei 2023 bij de Stoomtrein Maldegem-Eeklo. Deze in 1949 door Krupp in Essen gebouwde drieassige loco­motief deed tussen 1949 en 1974 dienst bij Ruhrkohle AG.

De door de Société Alsacienne de Constructions Mécaniques (SACM) in 1952 gebouwde vierassige locomotief deed tot 1969 dienst bij de Neuenkirchen Hütte in het Saarland en is sinds 1984 bij de CFV3V. Na een volledige restauratie met een nieuwe ketel is zij sinds augustus 2021 weer in dienst. De loc draagt de naam “André Chapelon”, naar de beroemde Franse ingenieur en locomotiefontwerper.

De enige tenderlocomotief met losse tender in dit gezelschap was de Energie 507 van AMTF TRAIN 1900 in Luxembourg. De in 1946 door Energie Marcinelle gebouwde drieassige locomotief deed van 1952-1970 dienst bij de cokesfabriek Carcoke in Zeebrugge. In 2004 werd zij door een AMTF-lid bij een schroot­handelaar in Maldegem gekocht. Na restauratie in Fonds-de-Gras en Slowakije deed zij van 2009-2016 dienst. Na omvangrijke werkzaamheden kwam zij in 2023 opnieuw in dienst.

Een hoogtepunt van de buitenlandse locomotieven was de 2+2-assige Mallet locomotief van de Franse museumlijn Train Thur Doller (vroeger Chemin de Fer Touristique de la Vallée de la Doller) van Cernay naar Sentheim in de Elzas. Deze locomotief werd in 1911 door Henschel in Kassel gebouwd en deed dienst op de 17 km lange spoorlijn Avricourt-Blâmont-Cirey. Het feit dat het een normaal­sporige Mallet-locomotief is maakt haar in Europa bijzonder. Na enige om­zwervingen kwam zij terecht bij de Train Thur Doller. Na een restauratie van 15 jaar kwam zij in 2005 in dienst. Meer over deze locomotief.

Tenslotte complementeerden nog twee locomotieven van de CFV3V het deel­nemende tiental stoomlocomotieven. Een daarvan was de van de Deutsche Reichsbahn / Deutsche Bundesbahn afkomstige 64 250. Deze in 1933 door Henschel gebouwde 1C1-locomotief kwam in 1986 bij de CFV3V terecht en deed daar eerder dienst van 1994-2016.

Een andere loc was de AD05. Deze drieassige locomotief werd in 1926 eveneens door Société Anonyme la Métallurgique in Tubize gebouwd en deed tot 1980 dienst bij de kolenmijn in Waterschei (een deel van de stad Genk). Sinds 2009 is ze in dienst bij de CFV3V. De Leuvense hoogleraar geologie en mijnbouwkunde André Dumont (AD) was de drijvende kracht achter het zoeken naar steenkool in de Belgische Kempen. Zijn naam is dan ook verbonden aan de steenkoolmijn in Waterschei. Vandaar dat deze locomotief het nummer AD05 draagt.

Blikvangers bij de rijtuigen waren de twee in een van de treinen aanwezige drieassige coupé-rijtuigen van Pruisische oorsprong. Drie van deze vermoedelijk in 1907 gebouwde rijtuigen werden na de Eerste Wereldoorlog als herstelbetaling afgestaan aan de Belgische Spoorwegen (NMBS) en kregen daar de nummers 53123, 53451 en 53688. In 1972 gingen ze naar de Stoomtrein (toen nog Stoom­tram) Goes – Borsele en werden daar vernummerd in B101-103 en vervolgens in B121-123. Tenslotte gingen zij in 1978 naar de CFV3V.

Ook in Treignes waren er diverse activiteiten. Voor een miniatuurtrein met diverse tractievormen bestond grote belangstelling van jong en oud(er).

Ook een aantal wegvoertuigen genoot belangstelling. Dat was onder andere het geval voor drie Citroën Traction Avants. Daar konden ook als passagier ritjes mee gemaakt worden.

Nog veel ouder was de tentoongestelde Stanley Steamer Mountain Wagon uit 1913 waar ook als passagier ritjes mee gemaakt konden worden. Het merk Stanley wist het tot 1927 vol te houden. Met de stoomaangedreven auto konden op de vier banken twaalf passagiers vervoerd worden. Het rijklaar maken van de auto vraagt 1½ uur om met het stoken van petroleum en 70 liter water een druk van ongeveer 30 bar op te bouwen.

Het sinds 1994 bestaande spoorwegmuseum van de CFV3V is recent uitgebreid met een nieuwe hal en die kreeg ook veel belangstelling. Behalve tentoongesteld spoorwegmaterieel waren er ook demonstraties met miniatuurmaterieel.

Hoewel het behoorlijk geaccidenteerde bosrijke landschap het fotograferen tussen de stations niet makkelijk maakt zijn ook buiten de stations geslaagde foto’s gemaakt.

Zondag 24 september 2023 aan het eind van de dag konden de stoom­locomotieven afkoelen in de locloods in Mariembourg. Voor een aantal daarvan was dat ook de voorbereiding voor hun vertrek op een dieplader de volgende dag.

Zowel de talrijke bezoekers als de organisatoren kunnen terugzien op een zeer succesvolle viering van het 50-jarig bestaan van de CFV3V!

Tekst en foto’s (tenzij anders vermeld): Frits van Buren. Met medewerking van Frans van Sabben en Jan Strooband.

---

Video

Inmiddels staat deze fraaie video van 28 minuten op YouTube.

---