Hoe Hankai Tramway de stad en de trams nieuw leven wil inblazen

Het trambedrijf van Osaka (大阪市)

Naar aanleiding van de geplande verre reis naar Japan doet Paul van Baarle verslag van zijn bezoek aan Osaka in 2018 met actualisatie naar de stand van nu.

Vlieg je vanuit Nederland naar Japan dan zijn zowel Tokyo als Osaka voor de hand liggende bestemmingen. Beide steden zijn van wereldformaat en hebben naast een enorm voorstadsverkeer en metronetwerk een bescheiden maar leuk trambedrijf.

De Stichting NVBS-Excursies (SNE) doet tijdens de geplande verre reis in mei-juni van dit jaar beide steden aan. In dit artikel nemen we je mee naar het trambedrijf van Osaka, waar de NVBS-reis eindigt en een aantal vrije dagen op het pro­gram­ma staat. Aanmelding is mogelijk tot vrijdag 26 januari 2024, dus – mocht je meewillen – wees bij het lezen hiervan dan Shinkansen-snel.

Oriëntatie vooraf

In Japan zijn inmiddels veel Engelstalige opschriften te vinden maar zeker in een wereldstad als Osaka kan het aanbod van openbaar vervoer met bijbehorende drukte ter plekke overweldigend zijn. Zie maar eens het Y-vormige tramnetje van ongeveer 20 kilometer te vinden in een stad met 2,7 miljoen inwoners. De volgende twee kaartjes helpen hierbij.

Het normaalsporige trambedrijf omvat de hoofdlijn Tennoji – Hamadera met een zijtak naar Ebisucho en wordt geëxploiteerd door de Hankai Tramway Co., Ltd. Bron: Hankai Tramway.

Tennoji – gelegen aan de ringspoorlijn van Osaka – is een mooi startpunt om de tram te bezoeken en daar wijzen de borden je in de goede richting.

De tramhaltes langs de Hankai-lijn zijn duidelijk herkenbaar maar kunnen ook heel bescheiden qua uitvoering zijn zoals te Sumiyoshi waar de aftakking naar Ebisucho ligt.

Om met de tram te reizen kun je een IC Card (vergelijkbaar met de OV chipkaart) gebruiken, maar veel leuker is het een papieren dagkaart te kopen voor 600 Japanse Yen (ongeveer 3,70 euro).

De aantrekkelijke 1 day pass van de Hankai Tramway met daarop aan te krassen de maand en reisdag.

En wat zal er dan komen voorrijden? Het trambedrijf beschikt over klassieke hogevloertrams en moderne lagevloertrams. Een enkele vooroorlogse tram is ook nog voorhanden, maar deze rijden niet meer in de normale dienst. Hoewel de foto’s veelal uit 2018 stammen, zullen de oudste trams vandaag de dag groten­deels nog altijd dienst doen. Sindsdien is er namelijk aan het lijnennet niets veranderd en is er slechts één nieuwe lagevloertram bijgekomen. De trams zijn veelal voorzien van bonte reclames maar met een beetje geluk tref je toch nog wagens aan in (verschillende) bedrijfskleuren.

De hogevloertrams

De 351-serie (351-355) stamt uit 1962-1963 en werd gebouwd door Teikoku Sharyo. Sharyo betekent fabriek. De 351 staat aan het voormalige eindpunt Ebisucho; inmiddels is de eindhalte Ebisucho ongeveer 100 meter naar het zuiden verplaatst.

Nog een foto van de 351-serie met de 354 komend uit Tennoji nabij Tezukayama-4chome.

De 501-serie (501-505) werd ook geleverd door Teikoku Sharyo en is met bouwjaar 1957 zelfs nog iets ouder dan de 351-serie.

De 505 met een traditionele beschildering staat aan de halte Sumiyoshi-torii-mae en zal weldra zijn weg vervolgen in de richting van Hamadera.

Heb je het over klassieke trams in Japan dan zijn die veelal voorzien van langs­banken.

De 601-serie (601-607) werd gebouwd tussen 1996 en 1998 door Tokyu Corporation met gebruik van onderdelen van oudere trams. Dit zijn dus geen compleet nieuwe trams maar reko-trams. Wederom is de halte Sumiyoshi-torii-mae de plaats van handeling bij het vastleggen van de 606.

De 701-serie (701-711) ging vooraf aan de 601-serie maar hiervoor werden geen onderdelen van oude trams gebruikt. Tussen 1987 en 1995 werden deze wagens compleet nieuw gebouwd door Tokyu Corporation. De 706 passeert over een brug nabij de halte Ishizu.

De lagevloertrams

Er volgden vele jaren dat er geen wijzigingen in het materieelpark plaatsvonden, tot in 2013 de eerste lagevloertram arriveerde. Noodzakelijk voor het voortbestaan van het trambedrijf, want de klassieke hogevloertrams hebben uiteraard niet het eeuwige leven. De lagevloertrams rijden alleen op de hoofdlijn Tennoji – Hamadera en zijn niet toegelaten op de tak naar Ebisucho.

Deze illustratie laat leuk de ontwikkeling van de trams zien. De tekst erboven luidt volgens Google Translate “ik wil de stad en de trams nieuw leven inblazen” en dat was precies wat er gebeurde met de introductie van de lagevloertram bij de Hankai Tramway.

De 1001-serie omvat drie lagevloertrams van het type ‘Little Dancer’ gebouwd door Alna Sharyo in 2013-2015. De 1003 is nabij Kaminoki onderweg naar Tennoji. Op deze foto is ook te zien dat er naast trajecten door de straat ook vrije banen zijn tussen de huizen door.

De 1101-serie bestaat vooralsnog uit één lagevloertram uit 2020 en is wederom een ‘Little Dancer’ van Alna Sharyo. De 1101 staat hier aan de eindhalte Tennoji op 28 maart 2020. Bron: Wikipedia.

Vooroorlogse trams

Vooroorlogse trams reden in Osaka voor het laatst in de normale dienst in 2014. Van de 161-serie uit 1928-1931 zijn nog vier trams (de 161, 162, 164 en 166) rijvaardig volgens (de Japanse) Wikipedia. De 161 is in zijn oorspronkelijke staat teruggebracht.

De 162 reed op 17 april 2007 nog in de normale dienst en werd gefotografeerd door Wim van der Ent. Deze tram bestaat nog steeds maar heeft nu een rode kleur met een gele vleugel op de kop.

Kortom, er is genoeg afwisseling te vinden bij de Hankai Tramway en de NVBS-deelnemers aan de komende verre reis naar Japan zullen hun vrije dagen hier goed kunnen besteden.

Tekst en foto’s (gemaakt op 29 en 30 april 2018) door Paul van Baarle tenzij anders vermeld.