Voor jong en oud, voor Amsterdammers en bezoekers van buiten 020
Veel te zien in Amsterdam
Een jubileumweekend met museumtrams in Amsterdam, gevolgd door een open dag in de GVB-remise Havenstraat: een beeldverslag van Paul van Baarle.
In 2025 viert Amsterdam drie bijzondere jubilea: de stad bestaat 750 jaar, de elektrische tram rijdt al 125 jaar door de hoofdstad en de Electrische Museumtramlijn Amsterdam bestaat 50 jaar. Nadat op donderdag 14 augustus de eerste elektrische tram op lijn 10 was herdacht, was er nog genoeg reden voor een uitgebreid tramfeest op 27 en 28 september.
Het jubileumweekend – zaterdag 27 september
Maar liefst dertien trams en een GVB-takelwagen werden op beide dagen van het jubileumweekend ingezet – een ware prestatie, ook qua personeel dat hiervoor beschikbaar moest zijn. In dit beeldverslag komt elk voertuig een keer aan bod. Meer details van het Amsterdams trammaterieel (fabrikanten, series, etc.) zijn overzichtelijk te vinden op Wikipedia.

Motorrijtuig 144 (Raab Union, 1904) met aanhangrijtuig 663 op de Vijzelgracht – een traject waar geen reguliere GVB-tramlijn meer rijdt.
Op zaterdag werd tussen 11.00 en 17.00 uur om de tien minuten gereden als lijn 16, tussen Amsterdam Centraal en het Haarlemmermeerstation. De route verliep via het Damrak, Rokin, Vijzelstraat, Ferdinand Bolstraat, Albert Cuypstraat, Museumplein en de Lairessestraat. De zaterdagbeelden worden in routevolgorde getoond.

Dubbelgelede tram 820 (BN 12G Trapwagen, 1991), met lagevloermiddendeel, passeert de Heineken Brouwerij. De tram was kort daarvoor in de afleveringskleuren teruggebracht en liet zich voor het eerst in deze ‘nieuwe’ outfit aan het publiek zien. Op die actie mag geproost worden!

Motorrijtuig 1236 (Werkspoor Grootbordesser, ex 236, 1913) met aanhangrijtuig 748 arriveert in de Ferdinand Bolstraat bij de halte Marie Heinekenplein.

Nogmaals de halte Marie Heinekenplein, maar nu gezien in de andere richting, met dubbelgelede tram 794 (LHB 9G Blokkendoos, 1979).

Motorrijtuig 401 (Werkspoor, 1929) met aanhangrijtuig 731 in de Albert Cuypstraat. Wederom een straat waar heden ten dage geen reguliere GVB-tramlijn meer komt.

De Albert Cuypstraat, in de andere richting, met dubbelgelede tram 602 (Beijnes 3G, 1959).

Railreiniger Rr3 (Schörling, 1958) in de Albert Cuypstraat. De Rr3 werd kort voor het jubileumweekend in het Openluchtmuseum te Arnhem teruggebracht in zijn oorspronkelijke kleurstelling. Uiteraard konden er geen passagiers meerijden, maar voor toeschouwers en fotografen was ‘de enige echte’ een van de hoogtepunten van het jubileumweekend. Inmiddels is de Rr3 weer teruggekeerd naar het Openluchtmuseum.

Drieassig motorrijtuig 909 (Werkspoor, 1950) met aanhangrijtuig 987 voor het Concertgebouw. En het wordt bijna eentonig, maar ook hier komen tegenwoordig geen reguliere GVB-tramlijnen meer.

Het vervolg door de Lairessestraat naar het Haarlemmermeerstation is dan ook regulier tramlijnloos. Het GVB liet de vijfdelige lagevloertram 2125 (Siemens Combino 13G, 2003) voorzien van vijf historische huisstijlen ter gelegenheid van 125 jaar elektrische tram in Amsterdam. De 2125 reed tijdens het jubileumweekend mee tussen de museumtrams.

Rubbervoertuigen zijn bij railhobbyisten vaak niet populair, maar de Mack-takelwagen GVB 75 in werkwagengroen is daarop een uitzondering, hier te zien bij het Haarlemmermeerstation. Oorspronkelijk was dit een militair voertuig dat door het Canadese leger werd ingezet tijdens de Tweede Wereldoorlog. Daarna gebruikte het GVB dit voertuig voor het hersporen en wegslepen van trams. De reserve-sleepbeugel op het dak bleek gelukkig niet nodig te zijn tijdens het jubileumweekend.
Van de veertien voertuigen die op beide dagen werden ingezet, hebben we er inmiddels tien gezien; nog vier te gaan.
Het jubileumweekend – zondag 28 september
Op de tweede dag van het jubileumweekend vonden vanaf het Haarlemmermeerstation rondritten plaats over drie verschillende tramroutes (en twee busroutes), gevolgd door een tramparade. Voor de reizigers betekende dit dat er meer van de stad te zien was dan op zaterdag. Voor de fotografen waren de uitwaaierende trams echter wat moeilijker te volgen, en de fotomogelijkheden werden bovendien beperkt door de lange schaduwen in de stad. Absoluut geen geklaag, maar slechts een uitleg waarom er van zondag wat minder foto’s worden getoond.

Tweerichtingmuseumtram 919 (BN 11G Trapwagen, 1990) met lagevloermiddendeel op het Minervaplein. Op basis van de voorgaande foto’s en teksten zou je kunnen denken dat er wel tramrails in Amsterdam liggen, maar dat er nauwelijks meer reguliere GVB-tramlijnen rijden… Die zijn er echter nog wel. Hier komt GVB-tramlijn 24 naar de Boelelaan/VU.

Motorrijtuig 307 (Werkspoor stoeltjeswagen, 1910) met aanhangrijtuig 792 passeert op een mooi, schaduwvrij plekje in de Johan M. Coenenstraat, waar de GVB-tramlijnen 5 en 24 het reguliere vervoer verzorgen.

Ook de enkelgelede tram 586 (Beijnes 2G Radwagen, ex 886, 1959), richting het Haarlemmermeerstation, werd hier opgewacht.

Als laatste terug naar het Minervaplein met tramstel 465 (Beijnes, 1929) + 748, richting het Haarlemmermeerstation.
Daarmee zijn de dertien trams en GVB-takelwagen getoond die aan het jubileumweekend deelnamen. Het centrale punt van de ritten was het Haarlemmermeerstation. Op steenworpafstand daarvan ligt de GVB-remise Havenstraat, waar twee weken later een open dag plaatsvond.
De open dag van de GVB-remise Havenstraat
Als onderdeel van 750 jaar Amsterdam opende het GVB op zaterdag 11 oktober, tijdens 24H Zuid, de deuren van remise Havenstraat — een initiatief van I amsterdam waaraan allerlei bedrijven in Zuid meededen. Jong en oud konden tussen 10.00 en 14.00 uur ontdekken wat er allemaal komt kijken bij een rijdende tram: van rails, bovenleidingen, energie, verkeerslichten en informatieborden tot onderhoud en bestuur.

Dit alleszeggende bord prijkt aan de ingang van het remisegebouw. Tijdens de open dag gold het verzoek echter niet, en vooral de kinderen konden in drie trams ongeremd de trambel laten klinken.

De jubileum-Combino 2125 die we eerder hebben gezien, was ook present tijdens de open dag. Kort na tienen was het nog rustig in de remise, maar even later was het een drukte van belang. Kortom: belangstelling genoeg.

Lagevloertram 3038 (CAF Urbos 15G, 2020) staat in de hefstraat van de remise, zonder wielstellen die verwijderd zijn voor onderhoud.

Een demonstratie van het verwisselen van een wielband.

Het proefdraaien van een wielstel.

Deze hal was niet toegankelijk voor het publiek, maar door een ruit kon CAF-lagevloertram 3048 toch worden vastgelegd.
Ook de tramsimulator en de verschillende stands in de remise trokken veel belangstelling.
Tot slot van dit verslag is een compliment op zijn plaats: hulde aan alle vrijwilligers en GVB-medewerkers die het jubileumweekend en de open dag tot een groot succes hebben gemaakt!
Tekst en foto’s: Paul van Baarle
De jubileumposterVerder lezen bij de NVBSVijftig jaar Museumtramlijn in Op de Rails 2025-10 Voorjaarskriebels bij de Nederlandse museumtrams in NVBS Actueel, april 2025 Avond in de tramstad Amsterdam in NVBS Actueel, januari 2021 |